29.12.2022

Ardışık toplama

Erkan Türe Hocam bu bilmeceyi gönderdi, hemen kontrol edip baktım, toplama işlemleri doğru. "Ardında bir basitlik olmalı" dedim ve buldum.

1. soru: n+1 ardışık sayının toplamı, takip eden n sayının toplamına eşit olsun.

Örnek olarak n=3 alalım. Öyle x sayısı arıyoruz ki
x+(x+1)+(x+2)+(x+3)=(x+4)+(x+5)+(x+6)
olsun. Sağdaki her terim için solda 3 eksiği var,
aranan değer 3 kere 3, yani x=9 bulunur.

O halde, 9+10+11+12=13+14+15

Verilen n değeri için genelleştirelim:
x+(x+1)++(x+n)=(x+n+1)++(x+n+n)
olsun. Sadeleştirince sağda n kere n, yani x=n2 bulunur

Cevap:
Verilen n sayısının karesinden başlayan n+1 ardışık sayının toplamı,
takip eden n sayının toplamına eşittir. 

Aşağıdaki şekil aynı cevaba geometri ile ulaşıyor:

Mavi çizgi toplam alanı iki eşit parçaya böler
O halde mavi alanlar eşit olmalı

2. soru: n+1 ardışık sayının kareleri toplamı, takip eden n sayının kareleri toplamına eşit olsun.

Hesap kolaylığı açısından, ilk sayıya değil, tam ortadaki sayıya x diyelim.

Örnek olarak n=3 alalım. Öyle x sayısı arıyoruz ki
(x3)2+(x2)2+(x1)2+x2=(x+1)2+(x+2)2+(x+3)2
olsun. Kareli ve sabit terimleri sadeleştirince,
6x4x2x+x2=2x+4x+6x
x2=4(1+2+3)x ve buradan x=24 bulunur.

212+222+232+242=252+262+272
sonucuna hiç aritmetik yapmadan ulaştık!

Verilen n değeri için genelleştirelim:
(xn)2++(x1)2+x2=(x+1)2++(x+n)2
olsun. Kareli ve sabit terimleri sadeleştirince,
x2=4(1++n)x ve buradan x=2n(n+1) bulunur.

Cevap:
Aranan ardışık sayıların ilki n(2n+1) olmalıdır.
(Yukarıdaki bilmecede bu formülü doğrulayın)
Peki, dizideki son sayı ne olur?